DE NEDERLANDSE MIEREN nlmieren.nl
HOME- SITEMAP
DE KLEINE STEEKMIER - Myrmica rugulosa
 
Kop van de kleine steekmier. Het voorhoofd is niet versmald. Foto: antweb.org.
 


De kleine steekmier valt in twee opzichten op: ze heeft een voorkeur voor relatief grof zand en heeft lak aan wegmieren.

Herkennen
De steekmier waar ze het meest op lijkt is de gewone steekmier Myrmica rubra. De basis van het eerste (langste) voelspritlid is echter aan de basis iets dikker en sterker gebogen, de bovenkant van de voorste knoop (van opzij gezien) loopt na een scherpe hoek aan de voorkant, steil af in plaats van de rondlopende knoop van de gewone steekmier. Ze lijkt ook veel op de, overigens veel grotere zeggensteekmier M. gallienii. Het eerste voelsprietlid is namelijk op dezelfde manier gebogen, de voorste knoop loopt vaak steil af en de zeggensteekmier is veel groffer gebouwd met flinke ribbels aan de zijkanten van het borststuk en de knopen.

Habitat
In Nederland komt de kleine steekmier overal voor waar het zand relatief grof is (of beter: niet fijn is). Dat betreft het hele rivierengebied, gebieden waar ooit rivieren hebben gestroomd, dijken en wegen die uit relatief grof zand bestaan, tuinen die met relatief grof zand zijn ingericht, enzovoorts. In een gebied met veel fijn zand, waar nergens kleine steekmieren werden gevonden, vond ik ze in een zandbak! Verder houden ze van een vrij korte vegetatie met kale plekken.

Wegmieren en kleine steekmieren
Opmerkelijk is dat kleine steekmieren de enige (?) steekmieren zijn die zonder gevaar tussen de wegmiernesten rondlopen en gebruik maken van de zelfde voedselbron. Ook hun nest kan zich tussen die van de wegmieren bevinden. Een ongebruikelijke situatie, daar wegmieren Lasius niger sterk territoriaal zijn en andere mierensoorten, die het op hun voedsel voorzien hebben, niet tolereren. Hoewel ze vreedzaam van dezelfde voedselbron kunnen eten, worden kleine steekmieren geregeld opgepakt en weggesleept. De steekmieren verdedigen zich niet, laten het gebeuren en nadat ze elders gedropt zijn, lopen de kleine steekmieren weer vrolijk terug.

Mierengif en kleine steekmieren
Marcel Paques (pers. med.) had last van kleine steekmieren in zijn bijkeuken. De mieren wandelden van buiten naar binnen. Hij strooide mierenkorrels op hun route. Verwacht mocht worden dat ze de korrels mee zouden nemen naar hun nest, dat de nestgenoten er mee zouden worden gevoed en dat vanwege het gif in de korrels, de mieren werden uitgeroeid. Tot zijn verbazing zag hij echter dat de kleine steekmieren de korrels oppakten en een meter verderop weer neerlegden. De korrels werden dus niet meegenomen naar het nest.

Bronnen:
Boer P 2010. Mieren van de Benelux. Stichting Jeugdbondsuitgeverij, 's Graveland. 184pp.
Czechowski W 1979. Competition between Lasius niger (L.) and Myrmica rugulosa Nyl. Annales Zoologici 34: 437-449.


 
 
Kleine steekmier van opzij. Let op de vorm van de voorste knoop. Foto: antweb.org.
   
 
   

 

laatste update: 27.09.2013